Te hoge NOx-uitstoot auto

Stel je voor: je auto is net bij de APK-keuring geweest en hij wordt afgekeurd omdat de NOx-uitstoot te hoog is. Of misschien heb je een brief van de RDW ontvangen dat jouw dieselauto als “vervuilend” wordt aangemerkt en niet langer de milieuzone in mag. Dit soort berichten kan even schrikken zijn. Je vraagt je waarschijnlijk af wat dit betekent. Mag je nog wel rijden? Moet je een dure reparatie laten uitvoeren, en wat zijn de gevolgen als je niets doet? Dit zijn herkenbare situaties voor veel autobezitters. Het goede nieuws is: je staat er niet alleen voor en er zijn oplossingen voor een te hoge NOx-uitstoot. 

Bij Dynamic Tuning hebben we al veel autobezitters geholpen met NOx-problemen. Dagelijks zien we in de praktijk auto’s – zowel diesel als benzine – die kampen met te hoge emissiewaarden. Dankzij onze ervaring weten we waar we op moeten letten. We begrijpen dat je je zorgen maakt als je auto niet door de keuring komt of als je een officiële waarschuwing krijgt. We leggen in dit artikel stap voor stap uit wat er aan de hand kan zijn en wat jij kunt doen.

Na het lezen van dit blog weet je wat NOx precies is en waarom het belangrijk is, welke gevolgen een te hoge NOx-uitstoot kan hebben, en – het allerbelangrijkste – welke oplossingen er zijn om dit aan te pakken. 

Wat is de NOx-uitstoot?

Misschien vraag je je af waarom er tegenwoordig zoveel te doen is rondom dingen als NOx en uitstoot. Dat heeft te maken met nieuwe milieuregels en schandalen in de auto-industrie. Een paar jaar geleden kwam bijvoorbeeld het dieselgate-schandaal aan het licht: sommige fabrikanten bleken te sjoemelen met emissietests, waardoor auto’s in de praktijk meer NOx uitstootten dan toegestaan. Dit heeft grote gevolgen gehad. Sindsdien zijn de regels voor emissietesten en handhaving een stuk strenger geworden. 

Vanaf 2020 controleren voertuigautoriteiten zoals de RDW niet alleen nieuwe auto’s, maar checken ze ook auto’s die al rondrijden op te hoge uitstoot van onder andere stikstofoxiden (NOx). Tegelijkertijd hebben gemeenten milieuzones ingesteld waar oude, vervuilende diesels niet meer welkom zijn. 

De overheid wil namelijk het gebruik van vervuilende voertuigen ontmoedigen, zodat er minder schadelijke stoffen in de lucht komen. Daarnaast zijn de APK-regels verscherpt: zo wordt er gecontroleerd op de aanwezigheid van een roetfilter en mogen er geen storingen in emissiesystemen zijn. Al deze ontwikkelingen maken dat hoge NOx-uitstoot een actueel onderwerp is. Auto’s die jaren geleden nog door de keuring kwamen, kunnen nu tegen de lamp lopen. Het is dus geen wonder dat jij nu met dit probleem geconfronteerd wordt – de lat ligt simpelweg hoger voor schonere lucht.

Wat is NOx en waarom is het een probleem?

NOx is de verzamelnaam voor stikstofoxiden, waaronder stikstofmonoxide (NO) en stikstofdioxide (NO₂). Deze gassen ontstaan bij het verbrandingsproces in je motor, vooral op momenten dat de temperatuur in de cilinders erg hoog is. NOx is schadelijk: het draagt bij aan de vorming van smog, verzuring van regen (zure regen) en aantasting van de ozonlaag. 

Daarnaast is NOx slecht voor onze gezondheid – het kan ademhalingsproblemen verergeren en is vooral voor kwetsbare groepen (zoals kinderen en ouderen) gevaarlijk. 

Dieselmotoren produceren meer NOx dan benzinemotoren. Dat komt doordat dieselmotoren op hogere temperatuur en met meer zuurstofoverschot verbranden, wat de vorming van stikstofoxiden in de hand werkt. Daarom zijn er in dieselauto’s speciale systemen ingebouwd om NOx-uitstoot te verminderen. 

Bij benzineauto’s wordt NOx normaliter in de driewegkatalysator omgezet in minder schadelijke stoffen. Maar als dat systeem niet goed werkt – bij zowel diesel als benzine – kan de NOx-uitstoot te hoog oplopen. Samengevat: NOx is een onzichtbaar gas, maar met zeer reële impact op milieu en gezondheid. Daarom wordt het gezien als een probleem dat we serieus moeten nemen.

Gevolgen van een te hoge NOx-uitstoot

Een te hoge NOx-uitstoot van je auto kan vervelende gevolgen hebben. Ten eerste is daar de APK-afkeuring. Tijdens de algemene periodieke keuring wordt (vooral bij benzineauto’s) de uitstoot gemeten of via de boordcomputer uitgelezen. Als jouw auto buiten de toegestane emissiewaarden valt of er brandt een motorstoringslampje gerelateerd aan emissies, wordt de auto afgekeurd. Dat betekent dat je niet verder mag rijden totdat het probleem is verholpen en de auto herkeurd is. Doe je dat toch, dan riskeer je een boete voor rijden zonder geldige APK. 

Ten tweede kun je te maken krijgen met beperkingen in milieuzones. Stel, je hebt een oudere diesel met hoge uitstoot: in steden als Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Arnhem mag een dieselauto van emissieklasse 3 of lager de milieuzone niet meer in. Handhavers controleren dit met camera’s op kentekens. Rijd je toch een milieuzone in met een auto die te vervuilend is, dan krijg je automatisch een boete van rond de €120 per overtreding. Dat kan flink oplopen als je regelmatig in zo’n gebied moet zijn. 

Ten derde is er waardeverlies van je voertuig. Auto’s die bekend staan als “vervuilend” of die niet meer overal mogen komen, zijn minder gewild op de tweedehandsmarkt. De vraag naar oudere diesels is door de toenemende beperkingen fors gedaald, en daarmee staat ook de restwaarde onder druk. 

Niemand wil een auto kopen waarmee je de stad niet in mag of waarvoor je extra belasting moet betalen. Over dat laatste gesproken: in Nederland betaal je sinds 2020 een fijnstoftoeslag (15% extra motorrijtuigenbelasting) als je dieselauto geen fabrieksroetfilter heeft. 

Dat is weliswaar een maatregel tegen fijnstof en niet direct NOx, maar het treft vaak dezelfde oudere diesels. Zo’n kostenpost maakt het minder aantrekkelijk om een vervuilende auto te houden. Kortom, te hoge NOx-uitstoot kan leiden tot rijbeperkingen, financiële nadelen en een dalende waarde van je auto. Geen prettige vooruitzichten, maar gelukkig is er wat aan te doen voor je zover komt.

NOx Uitstoot en het verband met de EGR klep.

Stikstofoxiden ontstaan alleen bij hoge temperaturen en om te voorkomen dat de temperatuur in de verbrandingskamer te hoog wordt, maakt men gebruik van de EGR. EGR staat voor Exhaust Gas Recirculation, wat betekent dat uitlaatgassen deels hergebruikt worden.

Het doel van de EGR is het omlaag brengen van het zuurstofgehalte van de inlaatlucht. Hierdoor ontstaat een minder goede verbranding en een lage verbrandingstemperatuur. Het schakelen van de klep en de hoeveelheid gas dat teruggaat wordt geregeld door de centrale regelunit van de auto.

Zo is de klep bijvoorbeeld gesloten bij het starten van de auto of bij een te hoog of laag toerental. Al lijkt het gebruik van de EGR tegenstrijdig met het doel van een verbrandingsmotor, een goed werkend systeem draagt wel bij aan een schoner milieu. 

Als deze klep niet goed werkt – bijvoorbeeld door vervuiling of dat hij vastzit – kan de NOx-uitstoot flink stijgen. Een vervuilde EGR-klep komt vaak voor bij auto’s die veel korte stukjes rijden of bij dieselauto’s na duizenden kilometers. 

De oplossing is dan om de EGR-klep te reinigen of, als hij kapot is, te vervangen. Reinigen kan soms voldoende zijn als er alleen roetophoping is. Is de klep echt defect, dan moet er een nieuwe in. Na zo’n ingreep zal de motor weer meer uitlaatgas kunnen recirculeren en de NOx-uitstoot zakt naar normale waarden. Tip: laat ook meteen de aanvoerende kanalen controleren, want vuil kan zich daar ophopen.

Oplossingen voor te hoge NOx-uitstoot

Laten we kijken wat je kunt doen als je auto te veel NOx uitstoot. Er zijn meerdere mogelijke oplossingen, afhankelijk van de oorzaak van het probleem. Meestal draait het om het opsporen en repareren van een falend onderdeel in het emissiesysteem.

Check de katalysator en NOx-reducerende systemen.

Een andere veelvoorkomende boosdoener is de katalysator. Moderne auto's hebben vaak een speciale katalysator voor NOx (bij diesels is dat soms een SCR-katalysator met AdBlue). Een katalysator zet schadelijke gassen om in onschadelijke stoffen door een chemische reactie met edelmetalen. Als de katalysator versleten of defect is, worden NOx-gassen niet goed meer geneutraliseerd. Sterker nog: een slecht werkende katalysator is vaak de oorzaak van een te hoge NOx-uitstoot. De oplossing is doorgaans het vervangen van de katalysator. 

Bij diesels met een SCR-systeem hoort daar ook bij dat je het AdBlue-systeem controleert. AdBlue is een vloeistof die in de uitlaat wordt ingespoten om NOx om te zetten in stikstof en water. Werkt dit systeem niet goed (bijvoorbeeld door een lege tank, een kapotte AdBlue-pomp of verstopt inspuitmondje), dan schiet je NOx-uitstoot omhoog. Zorg dus dat de AdBlue-tank gevuld is en laat bij storingen de pomp of injector repareren. Vaak geeft de auto zelf een melding als de AdBlue bijna op is of als er een storing in dat systeem zit.

Vervang defecte sensoren (bijv. NOx-sensor of lambdasonde).

Moderne motoren zijn volgehangen met sensoren die continu meten of alles goed verloopt. Eén daarvan is de NOx-sensor, die bij sommige dieselauto’s in de uitlaat zit om te meten hoeveel NOx er uit de motor komt. Als zo’n sensor kapot is of verkeerde waarden doorgeeft, kan het motormanagement niet goed bijsturen. 

Het gevolg kan zijn dat het systeem minder AdBlue inspuit of dat er een foutcode verschijnt die de motor in een veilige modus zet. Ook benzineauto’s hebben lambdasondes (zuurstofsensoren) vóór en na de katalysator die meten of de uitlaatgassen schoon zijn; deze regelen het brandstofmengsel. Een defecte lambdasonde kan een te arm mengsel veroorzaken, wat de verbranding heter maakt en NOx doet stijgen. 

Het vervangen van zo’n sensor lost het probleem vaak op – de motorregeling werkt dan weer correct en de uitstoot daalt naar normale waarden. Gelukkig zijn sensoren relatief vlot te vervangen voor een monteur.

Software-updates en tuning. 

Soms ligt het probleem niet aan een hardware onderdeel, maar aan de software van de motor. Dit speelde bijvoorbeeld bij Dieselgate: auto’s waren zo afgesteld dat ze onder testomstandigheden voldeden, maar op de weg meer uitstootten. Voor veel van die auto’s is een software-update beschikbaar gekomen die de motor iets anders aanstuurt (bijvoorbeeld meer EGR-gebruik, andere inspuitmomenten) zodat de NOx-uitstoot daalt. 

Als jouw auto nog zo’n update moet hebben, laat die dan zeker uitvoeren bij de dealer – het kan gratis zijn als onderdeel van een terugroepactie. Daarnaast kan gespecialiseerde tunersoftware in sommige gevallen helpen om het mengsel en ontsteking zo te optimaliseren dat de motor schoner loopt, zonder dat je vermogen verliest. 

Let op: dit is maatwerk en moet legaal blijven (dus niet simpelweg de emissiesystemen uitzetten, want dat mag niet). Maar een ervaren tuner kan bijvoorbeeld wel EGR-werking optimaliseren of de inspuiting iets aanpassen voor een schonere verbranding. Zie dit als de fijnere afstelling; het is meestal pas zinvol nadat je de basisonderdelen (EGR, katalysator, sensoren) in orde hebt gemaakt.

Onderhoud en rijstijl. 

Tot slot zijn er algemene onderhoudstips die helpen om je NOx-uitstoot laag te houden. Zorg dat je auto technisch in goede staat is: verse olie, schone lucht- en brandstoffilters en het juiste type bougies of gloeibougies maken dat de motor efficiënt loopt. Een vervuilde motor kan onvolledig verbranden of te heet worden, wat allebei de uitstoot verslechtert. Ook jouw rijgedrag speelt een rol. 

Veel korte ritjes in de stad zorgen ervoor dat de motor en de katalysator nooit goed op temperatuur komen, waardoor de emissies hoger zijn. Probeer daarom af en toe een langere rit te maken waarbij de motor goed warm wordt – dit kan helpen om opgehoopte roetaanslag in EGR en uitlaat te verbranden. Een ritje over de snelweg op bedrijfswarme motor doet wonderen voor de “schoonmaak” van het systeem. Tot slot: let op meldingen van je auto. 

Brandt er een waarschuwingslampje op het dashboard? Negeer dat niet. De moderne auto geeft meestal op tijd aan als er iets mis is met bijvoorbeeld de katalysator of EGR. Hoe eerder je reageert, des te kleiner is de kans op grote reparaties. Je kunt de NOx-uitstoot zelf niet meten thuis, dus vertrouw op de signalen die de auto geeft. Voer het onderhoud op tijd uit en gebruik goede kwaliteit brandstof – op die manier verklein je de kans dat je opnieuw met hoge emissies te maken krijgt.

Hoe duur gaat dit grapje worden?

Een van de eerste zorgen is vaak de kostenvraag. Het antwoord hangt natuurlijk af van wat er precies mis is (daarover zo meer bij de oplossingen). Soms volstaat een relatief eenvoudige ingreep; in andere gevallen kan het flink in de papieren lopen. Wees je er in ieder geval van bewust dat doorrijden zonder oplossing geen optie is. 

Je zult het probleem moeten aanpakken om weer legaal de weg op te kunnen. Hieronder geven we globaal aan met welke kosten je rekening moet houden. Het kan geen kwaad om alvast een potje te reserveren, maar laat je niet bij voorbaat afschrikken – vaak is er een stapsgewijze aanpak mogelijk die de pijn verzacht.

Kosten en alternatieven

Natuurlijk wil je ook weten wat het allemaal gaat kosten en wat je opties zijn als repareren te prijzig wordt. De kosten kunnen sterk variëren afhankelijk van welke oplossing nodig is. We geven hier enkele ruwe schattingen:

Reinigen of vervangen van de EGR-klep:

Het reinigen van een EGR-klep is relatief goedkoop, vooral als je handig bent en het (gedeeltelijk) zelf kunt doen. Laat je het door een garage doen, reken op een paar uur arbeidsloon – misschien enkele honderden euro’s. Moet de EGR-klep vervangen worden, dan wordt het duurder: afhankelijk van het type auto liggen de kosten ergens tussen €1.200 en €1.500. Dit komt doordat het onderdeel zelf vaak prijzig is en lastig te bereiken in de motorruimte. Schrik niet meteen van dit bedrag; soms is er revisie mogelijk of zijn er after-market onderdelen die goedkoper zijn. Informeer bij je garage naar de mogelijkheden.

Katalysator vervangen:

Voor een nieuwe katalysator ben je gemiddeld zo’n €250 tot €350 kwijt voor een middelgrote auto, plus arbeidsloon. Let wel: dit is een gemiddelde. Bij sommige auto’s – vooral moderne diesels met dubbele katalysatoren of speciale SCR-katalysatoren – kan de prijs oplopen tot boven de €1000. Bijvoorbeeld een SCR-katalysator in een diesel met AdBlue is complex en kan erg duur zijn (inclusief edelmetalen en elektronica). Toch zijn er ook hier alternatieven: zo bestaan er universele katalysatoren die goedkoper zijn, of gereviseerde exemplaren. Laat je hierover informeren. Soms is alleen de voorste katalysator (de NOx-opslagkatalysator) stuk en kan de achterste nog blijven zitten, wat kosten scheelt.

AdBlue-systeem reparatie:

Heeft jouw auto een AdBlue-systeem en is dat kapot, dan hangt het van het precieze euvel af wat het kost. Een defecte AdBlue-injector vervangen is bijvoorbeeld een paar honderd euro. Maar een complete AdBlue-pomp of module kan flink in de papieren lopen – bij sommige merken tot wel €2000,-. Gemiddeld kost het vervangen van het hele AdBlue-systeem (pomp, injector, sensor) rond de €1000 à €1500. Omdat dit zo duur is, kiezen sommige mensen ervoor het AdBlue-systeem softwarematig uit te laten schakelen in plaats van te repareren. Let op: dit is illegaal en afkeur bij de APK. Bovendien blijft je auto dan te veel NOx uitstoten, wat slecht is voor milieu en gezondheid. We raden zo’n oplossing dus sterk af. Investeer liever in een goede reparatie, of overweeg een ander alternatief als de kosten echt te hoog worden.

Sensoren en overige reparaties: 

en nieuwe lambdasonde of NOx-sensor kost doorgaans tussen de €100 en €300 aan onderdelen, plus arbeidsloon. Vaak kom je voor enkele honderden euro’s klaar. Software-updates bij de dealer zijn soms gratis (als het een terugroepactie betreft) of kosten anders ook een paar tientjes tot honderd euro aan arbeidsloon. Al met al, in het gunstigste geval ben je met een paar honderd euro klaar voor een sensor of software oplossing; in het slechtste geval (bij meerdere grote onderdelen) kun je richting enkele duizenden euro’s gaan.

Mag ik blijven rijden als mijn auto is afgekeurd wegens te hoge NOx-uitstoot?

Nee, na een APK-afkeuring mag je niet de openbare weg op, behalve rechtstreeks naar een garage voor reparatie of naar een herkeuring. Je moet eerst de oorzaak van de hoge uitstoot laten verhelpen. Pas na een goedkeur bij de herkeuring kun je weer normaal rijden zonder de wet te overtreden. Blijf je toch rondrijden, dan ben je onverzekerd en riskeer je een boete.

Kan ik zelf meten of mijn auto te veel NOx uitstoot?

Zelf NOx meten is erg lastig. NOx is onzichtbaar en je hebt speciale apparatuur nodig (zoals een uitstoottester of geavanceerde OBD-scanner) die garages en keuringsstations hebben. Je bent vooral afhankelijk van de sensoren in de auto en de APK-test. Wat je wél zelf kunt doen is letten op signalen: rookt de auto meer, brandt er een motorstoringslampje, of loopt hij niet lekker? Dat kunnen indicaties zijn van een probleem in het emissiesysteem. Bij twijfel kun je altijd een pre-test of diagnose laten doen bij een garage.

Valt het oplossen van het NOx-probleem onder garantie of coulance van de fabrikant?

In de meeste gevallen niet, vooral als de auto ouder is. Garantie op emissie-gerelateerde onderdelen is vaak beperkt (bij nieuwe auto’s soms 5 tot 8 jaar op dingen als katalysator, maar dit verschilt). Als jouw auto onderdeel was van een erkend emissieschandaal (zoals Dieselgate bij bepaalde bouwjaren Volkswagen, Audi, etc.), dan is er mogelijk een gratis software-update of zelfs compensatieprogramma. Maar voor normale slijtage of defecten aan EGR, katalysator of sensoren zal je zelf moeten opdraaien voor de kosten. Het loont wel om te informeren bij de dealer of er openstaande terugroepacties zijn voor jouw kenteken – zo ja, laat die dan uitvoeren. Anders geldt: onderhoud aan emissiesystemen hoort bij de eigen verantwoordelijkheid van de autobezitter.

Conclusie

Een te hoge NOx-uitstoot van je auto is zeker een lastig probleem, maar beslist geen onoplosbaar probleem. In dit artikel hebben we gezien dat NOx ontstaat door heet verbranden in de motor en waarom vooral diesels er last van hebben. We hebben ook de mogelijke oorzaken doorgenomen – van een vervuilde EGR-klep tot een kapotte katalysator of sensor – en welke oplossingen daarvoor in aanmerking komen. Belangrijkste boodschap: negeer het probleem niet. Zodra je weet dat je auto te veel schadelijke stoffen uitstoot, onderneem actie. Zo voorkom je niet alleen boetes en rijbeperkingen, maar draag je ook bij aan een gezondere leefomgeving. Meestal is met goed onderhoud of gerichte reparaties de uitstoot weer onder controle te krijgen, en kun je met een gerust hart doorrijden.

Twijfel je wat je nu precies moet doen of waar je moet beginnen? Schroom dan niet om professionele hulp in te schakelen. Een gespecialiseerde garage of emissions-expert kan een diagnose stellen en je adviseren over de beste aanpak. Soms is het iets kleins, soms iets groters – maar met de juiste kennis is er bijna altijd een oplossing. Ons advies is om in ieder geval het gesprek aan te gaan met een expert als je er zelf niet uitkomt. Zo sta je er niet alleen voor en weet je zeker dat je de juiste stappen neemt.

Uiteindelijk wil je gewoon onbezorgd in je auto kunnen blijven rijden. Door tijdig je NOx-probleem aan te pakken, zorg je daarvoor. Je auto voldoet weer aan de milieueisen, je voorkomt wettelijke problemen, en je draagt een steentje bij aan schonere lucht voor iedereen. 

Gerelateerde onderwerpen

• Symptomen vervuilde EGR
• NOx-uitstoot
• Roetfilter verstopt?
• Tips roetfilter

Veelgestelde vragen over NOx-uitstoot

Wie zijn wij?

Dynamic Tuning, Auto Excellent Garage Jansen en Carwash de Wieken: wij zijn een multifunctioneel autobedrijf, en we je kunnen helpen op veel verschillende terreinen. Bij onderhoud of bij reparatie van je auto ben je in onze garage aan het juiste adres. Wil je de auto upgraden dan verzorgen wij de complete tuning van je auto. Ook vind je op onze locatie een wasstraat, geschikt voor auto's en bedrijfsbussen. Kort gezegd: er is weinig waar we je niet mee kunnen helpen als het om auto's gaat. Lees meer over ons.