Wat is een distributieriem of -ketting?

Elke autobezitter heeft wel eens gehoord van de distributieriem of distributieketting want het is een belangrijk onderdeel van een verbrandingsmotor en het vervangen ervan is vaak niet goedkoop. Dat is ook wat de meeste mensen weten van een distributieriem. Maar wat is het eigenlijk?

Basistheorie verbrandingsmotor

Iedereen weet dat een verbrandingsmotor een brandstof nodig heeft die samen met lucht (zuurstof) een brandbaar mengsel vormt in de cilinder. Dit mengsel wordt in een benzinemotor ontstoken door een vonk van een bougie. Door de ontsteking ontstaat een krachtige explosie in de cilinder waardoor de zuiger, die op zijn hoogste stand staat, weer terug wordt geduwd naar zijn onderste stand.

Met deze zogenaamde arbeidsslag wordt ook de krukas een stuk verdraaid omdat de zuiger middels de zuigerstang met de krukas is verbonden. De krukas is verbonden met de versnellingsbak waarmee weer de aandrijfas van de wielen wordt aangedreven. Je hebt dus eigenlijk maar één cilinder nodig om de krukas voor de helft rond te draaien, een halve slag te laten maken. Door gebruik te maken van een vliegwiel zal de krukas verder draaien en de zuiger weer naar de bovenste stand duwen. Daarna kan het proces worden herhaald.

In- en uitlaatkleppen

Het brandstofmengsel wat tot ontbranding moet komen wordt via één of twee kleppen, in de kop van de cilinder, in de verbrandingskamer gebracht.  Deze kleppen moeten op het juiste moment opengaan en ook weer sluiten. Net als de kleppen die de verbrandingsgassen moeten afvoeren na dat het mengsel is verbrand. Bij direct ingespoten brandstof in de cilinder wordt alleen lucht via de kleppen binnengelaten zoals bij TSI-, en TDI-motoren.

De kleppen worden door de nokken op de ronddraaiende nokkenas open geduwd waarna ze door de inwendige klepveer weer sluiten. Tegenwoordig worden eigenlijk alleen nog maar bovenliggende nokkenassen gebruikt; de nokkenas is boven de cilinders gemonteerd. Daarbij kan het zijn dat de nokkenas de in- en uitlaatkleppen bediend maar er zijn ook motoren met twee nokkenassen, één voor de inlaatkleppen en één voor de uitlaatkleppen.


Met de stand van de kleppen, de tijd dat ze open staan, wanneer ze open gaan en hoever, kan tegenwoordig heel wat worden ‘gespeeld’. Dit kan door bepaalde nokkenassen te gebruiken maar zelfs ook elektronisch geregeld (variabele kleplichthoogte). Het gaat te ver om dit verder te behandelen in dit artikel.

Terug naar de distributieriem

De kleppen worden dus bediend (open/dicht) door de draaiende nokkenas. De nokkenas wordt aangedreven door de distributieriem of -ketting. Distributie betekent dan ook in dit geval overbrenging. De riem is verbonden met de krukas en vaak ook met de waterpomp. De getande riem loopt dus over een tandwiel van de nokkenas en een tandwiel op de krukas. Het mag duidelijk zijn dat de stand van deze twee assen bepalen wanneer en hoe de cilinders op en neer gaan.

Timing distributieriem/ketting

Bij een viercilinder-motor staan steeds twee zuigers op de bovenste stand en de andere twee op de onderste. Hierbij is de ene cilinder net gevuld met het mengsel en heeft het samengeperst (compressieslag) terwijl de andere de verbrandingsgassen heeft verdreven via de uitlaatkleppen (uitlaatslag). De andere twee cilinders staan in de onderste stand. De ene cilinder heeft net de arbeidsslag (verbrandingsslag) gemaakt en de andere heeft een vers mengsel via de inlaatkleppen gekregen.
Dit betekent dat een zuiger steeds vier slagen maakt, vandaar de term 4-takt motor:

• 1: Inlaat ↓
• 2: Compressie ↑
• 3: Verbranding ↓
• 4: Uitlaat ↑

De slagen van vier cilinders naast elkaar: I: Inlaatslag C: compressieslag V: Verbrandingsslag U: Uitlaatslag  

De nokken van de nokkenas(sen) moeten precies op het juiste moment een bepaalde klep openzetten en dicht laten gaan. Dat betekent dat bij het plaatsen van de distributieriem moet worden gekeken wat de stand van de zuigers (krukas) is en de nokkenas; ze moeten zoals dat heet ‘op tijd staan’. Vandaar de distributieriem ook wel timing belt wordt genoemd.

Verschil distributieriem en distributieketting

Het verschil tussen deze twee is duidelijk; bij de riem gaat het meestal om een platte, brede getande riem. De distributieketting is een speciale ketting die de verschillende tandwielen van de assen met elkaar verbindt. De ketting moet altijd worden gesmeerd en is dan ook van buitenaf niet te zien. De riem hoeft niet te worden gesmeerd en is vaak achter een kap weggewerkt maar zit soms ook gewoon in het zicht.

Wat ze gemeen hebben is het feit dat ze op spanning moeten worden gehouden om te voorkomen dat de riem of ketting ‘een tandje overslaat’. Als dat gebeurt staat alles niet meer op tijd en kan de motor onregelmatig gaan lopen. In het ergste geval kunnen zelfs de kleppen worden beschadigd.

Voordelen en nadelen distributieriem of ketting

Omdat de distributieriem van (synthetische) rubbers is gemaakt met versterkende weefsellagen, zal deze na verloop van tijd sneller slijten. Dit is afhankelijk van de kwaliteit maar elke autofabrikant geeft op wat de levensduur is van de riem en wanneer deze dient te worden vervangen. Maar ze moeten worden vervangen, doet men dat niet, dan kan men grote problemen krijgen wanneer de riem door slijtage knapt.

Het voordeel van de riem is dat deze veel goedkoper is dan de ketting en  het voordeel van de distributieketting is dat deze een heel ‘motorleven’ mee moet gaan en niet hoeft te worden vervangen. Het is wel zo dat de ketting een goede spaninrichting moet hebben want de ketting heeft de neiging uit te rekken na verloop van tijd.

Wil je meer weten over distributieriemen?

Heb je behoefte aan meer informatie over de distributieriem of distributieketting in jouw auto? Kom eens langs bij ons of bel gewoon even. We zijn altijd bereid de vragen te antwoorden en je eerlijk advies te geven.

Ook interessant:

• Wat is een TSI-motor
• Problemen met TSI-motor